2. رضا و توکل
در قرآن کریم آیات متعددی دربارۀ توکل وجود دارد و این مطلب، اهمیت این اصل ایمانی را می‌رساند. در فرهنگ تربیتی قرآن، اعتماد به خدا، شرط لازم ایمان است: «وَعَلَى اللّهِ فَتَوَكَّلُواْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ.»
روح حاکم بر توکل، اعتماد است و همین اعتماد، همیشه آرام‌بخش است. هر چیز یا کسی که انسان بتواند به آن اعتماد کند، به اندازۀ توان و لطف خود، آرام‌بخش و شادی‌آفرین است. حال، اگر این اعتماد به سرچشمۀ همۀ خیرات و نیکی‌ها و لطف و رحمت بی‌منتها پیوند یابد، آرامش و خوشحالي وافر به همراه خواهد داشت.
حالت «رضا» نیز چنین است. صاحب مقام «رضا»، کسی است که ارادۀ خود را در ارادۀ حق، فانی کرده است. امام صادق در تفسیر مفهوم «رضا» فرمود: «الرضِّا شُعاعُ نُورِ مَعْرِفۀِ الله… و تفسیرُ الرضا سُرورُ القلبِ؛ رضا، شعاع نور معرفت خدا است و معنای آن، شادی و بهجت قلبی است.» بنابراین، شادمانی واقعی که همانا سُرور قلب و روح انسان است، در اثر راضی‌شدن به رضای پروردگار و تسلیم در مقابل امر او حاصل می‌شود.
امیر مؤمنان، علی(ع) در سخنی فرمود: «به رضای خدا خشنود باش تا شاد و راحت زندگی کنی.» و یا امام صادق(ع) فرمود: «نشاط و شادی، در پرتو راضی‌بودن به رضای خدا و یقین به دست می‌آید و اندوه و غم، در شک و ناخشنودی به مقدرات الهی حاصل می‌شود.»