8.شوخی و مزاح
طبیعت انسان، مزاح را می‌پسندد و با آن، شاد می‌شود؛ زیرا شوخی صحیح و هدف‌دار، تصویرهای پیاپی غمناک را قطع می‌کند و عناصر شادی‌بخش را در لایه‌های روان آدمی فرو می‌برد. یکی از ویژگی‌های خانواده سالم و متعادل، همین است که شوخی و مزاح صحیح، در آن رواج دارد و افراد آن، بدین وسیله روحیه خود را شاد و با نشاط نگه می‌دارند. سیرۀ پیامبر خدا و ائمه معصومین بر همین بود که به قصد شاد‌کردن خانواده و دیگران، مزاح می‌کردند. رسول خدا فرمود: «إنّی لَأمزَحُ و لَا أقولُ إلاّ حَقّا؛ من مزاح می‌کنم؛ اما جز حق نمی‌گویم.»
حضرت علی فرمود: «هرگاه یکی از اصحاب رسول خدا اندوهگین بود، ایشان با شوخی‌کردن او را شادمان می‌کرد.»
یونس بن شیبانی می‌گوید: امام صادق به من فرمود: «شوخی شما با یکدیگر، چه اندازه است؟ عرض کردم: اندک است. فرمود: این‌گونه نباشید؛ زیرا شوخی از خوش‌خلقی است و تو با شوخی، برادرت را شادمان می‌کنی. همانا رسول خدا با کسی شوخی می‌کرد و هدفش، شاد‌کردن او بود.»
گفتنی است، شوخی باید طوری باشد که اوّلاً: با گناه توأم نباشد؛ یعنی با مسخره‌کردن دیگران یا غیبت و دروغ، فضای شادی و نشاط ایجاد نکنیم. ثانیاً: طوری باید شوخی کرد که به وقار و شخصیت آدمی لطمه نزند. روایات فراوانی در این مورد وجود دارد که نقل آنها، بحث را طولانی خواهد کرد؛ برای نمونه، امام علی فرمود: «کَثرۀُ المزاحِ تُسقِطُ الهَیبَة؛ زیاد شوخی‌کردن، از اهمیت انسان می‌کاهد.»